MEKTUBAT

YÜZONBEŞİNCİ MEKTÛB

Bu mektûb, molla Abdülhak-ı Dehlevîye (rahmetullahi aleyh) yazılmışdır.

Gitdiğimiz yolun yedi basamak olduğu bildirilmekdedir:

Fârisî mısra tercemesi:
Her ne olursa olsun, dostdan konuşmak dahâ tatlı!

Bizim gitmekde olduğumuz yol, yedi adımdır.

İki adımı (Âlem-i halk)dadır. Yanî, madde âleminde, ölçü âlemindedir.
Beş adımı (Âlem-i emr)dedir. Yanî maddesiz, ölçüsüz âlemdedir.Âlem-i emrde olan,

Birinci adım atılınca, (Tecellî-yi efâl) hâsıl olur.
İkinci adımda, (Tecellî-yi sıfat) hâsıl olur.
Üçüncü adımda, (Tecelliyât-i zâtiyye) hâsıl olmağa başlar.
Sonra ve dahâ sonra, ilerledikçe, bu tecellîler artar.

Tesavvuf yolunda ilerliyenler, bu sözlerimizin ne demek olduğunu dahâ iyi anlar. Bütün bu nimetlere, ancak geçmişlerin ve geleceklerin en üstününün (aleyhi minessalevâti ekmelühâ ve minettehıyyâti efdalühâ) yolunda, izinde gitmekle kavuşulabilir.

Bu yol, iki adımdır, diyenler de vardır.

Bunlar, (Âlem-i halk) için birinci adım,
(Âlem-i emr) için ikinci adım demişlerdir.

İşi kolay anlatmak için, sözü kısaltmışlardır. İşin doğrusu, Allahü teâlânın yardımı ile, yukarıda bildirdiğimizdir.

Tecelli : Yüce Allah'a yönelen kulun kalbinde ilahi nurun tesiriyle hakikatın belirmesi,
Efâl : Fiiller, işler, ameller. Efal-i hasene : İyi işler. Efal-i muzırra: Zararlı işler.